Waarom de kerk meer is dan een verzameling gelovigen

In veel hedendaagse christelijke kringen wordt de kerk vaak benaderd als een plek waar individuele gelovigen worden opgebouwd, toegerust en bemoedigd. Discipelschap, aanbidding, Bijbelstudie en gebed zijn belangrijke onderdelen van het kerkelijk leven. Toch dreigt er iets wezenlijks verloren te gaan als we de kerk uitsluitend zien als een geestelijk verzorgingshuis voor individuele heiligen. Volgens de Bijbel is de kerk namelijk geroepen tot iets veel groters: zij is de zichtbare, tastbare vertegenwoordiging van het Koninkrijk van God op aarde.

​

Van individu naar gemeenschap

De boodschap van het evangelie richt zich zeker tot het individu – vergeving van zonden, wedergeboorte, persoonlijke relatie met Jezus – maar het doel is altijd collectief. Jezus roept mensen niet alleen tot redding, maar tot een nieuw leven binnen een nieuw volk: de gemeente, het lichaam van Christus.

Het woord dat Jezus en de apostelen gebruiken voor "kerk" is het Griekse ekklesia – letterlijk: "de uitgeroepenen". In de context van de eerste eeuw verwees dit naar de volksvergadering van een stad, een publiek orgaan dat beslissingen nam namens het volk. Jezus gebruikt deze term bewust om te laten zien: mijn volgelingen vormen een nieuwe samenleving, een zichtbaar volk onder de heerschappij van een nieuwe Koning.

 

Een heilige natie in het zicht van de wereld

De apostel Petrus schrijft:

"U bent een uitverkoren geslacht, een koninklijk priesterschap, een heilige natie, een volk dat God Zich tot eigendom maakte, opdat u de deugden zou verkondigen van Hem die u uit de duisternis geroepen heeft tot Zijn wonderbaar licht."(1 Petrus 2:9)

Hier wordt de kerk niet beschreven als een optelsom van persoonlijke geloven, maar als een volk, een natie, een gemeenschap met een eigen cultuur en missie. Zij moet leven op een manier die de grootheid van God weerspiegelt – in relaties, in rechtvaardigheid, in onderlinge liefde en in radicale toewijding aan Christus. De kerk is geen verzamelpunt voor losstaande zielen, maar een teken van Gods nieuwe wereld, midden in deze wereld.

​

Dit sluit aan bij Gods oorspronkelijke plan met Israel. In Exodus 19:6 zegt God:

"U dan zult voor Mij een koninkrijk van priesters en een heilig volk zijn."

De kerk is, als vervulling van dat profetisch model, het geestelijk Israel (Gal. 6:16), waarin deze roeping in Christus wereldwijd gestalte krijgt.

 

Het Koninkrijk is zichtbaar

Jezus predikte het Koninkrijk van God – niet als een verborgen innerlijke ervaring, maar als een realiteit die zichtbaar wordt in woorden én daden. Waar Hij kwam, werden zieken genezen, onrecht ontmaskerd, armen verheven en gebroken mensen hersteld. Zijn kerk is geroepen datzelfde leven voort te zetten.

"Het Koninkrijk van God bestaat niet in woorden, maar in kracht."(1 Korinthe 4:20)

"Zo moet dan ook uw licht schijnen voor de mensen, opdat zij uw goede werken zien en uw Vader, Die in de hemelen is, verheerlijken."(Mattheüs 5:16)

De eerste christelijke gemeenten begrepen dit. In Handelingen 4 lezen we dat "er niemand onder hen was die gebrek leed" en dat "ze alles gemeenschappelijk hadden". Ze vormden een tegenbeeld van de Romeinse wereld – een samenleving van wederzijdse liefde, overvloedige vrijgevigheid en geestelijke kracht.

Deze zichtbaarheid is ook escatologisch van aard. In Efeze 3:10 staat:

"...opdat nu door de gemeente aan de overheden en de machten in de hemelse gewesten de veelkleurige wijsheid van God bekendgemaakt zou worden."

De kerk is dus niet alleen gericht op de wereld, maar zelfs op de hemelse machten – zij is het podium van Gods verlossingswerk.

​

De kerk als ambassade van het Koninkrijk

De apostel Paulus noemt de gelovigen "gezanten van Christus" (2 Kor. 5:20). Een gezant vertegenwoordigt zijn thuisland in een vreemd land. Zo vertegenwoordigt de kerk het Koninkrijk van God in een wereld die vaak een ander koninkrijk dient: dat van macht, hebzucht, angst of religieuze wetticisme.

De kerk is dus niet een toevluchtsoord waar gelovigen wachten tot Jezus terugkomt, maar een vooruitgeschoven post van het Koninkrijk. Hier gelden andere wetten, een andere economie, een andere cultuur: die van de liefde, genade, gerechtigheid, waarheid en kracht van de Heilige Geest.

Zoals Jezus bad in Johannes 17:18: "Zoals U Mij in de wereld gezonden hebt, heb Ik ook hen in de wereld gezonden."

De kerk leeft in deze wereld, maar is niet van deze wereld (Joh. 17:14-16). Zij is een zichtbaar teken van een onzichtbare werkelijkheid.

​

Niet alleen geestelijk, maar ook maatschappelijk zichtbaar

Als de kerk haar ware roeping wil vervullen, moet ze meer zijn dan een plek van aanbidding en onderwijs. Ze moet een alternatief zijn voor de wereld – zichtbaar in haar omgang met armen, vreemdelingen, zieken, gebroken gezinnen en onrechtvaardige structuren. Ze mag geen spiegel zijn van de cultuur, maar een profetisch teken van Gods komende wereld.

Romeinen 14:17 zegt: "Het Koninkrijk van God bestaat niet in eten en drinken, maar in gerechtigheid, vrede en blijdschap door de Heilige Geest."

Deze gerechtigheid en vrede zijn niet alleen geestelijke begrippen, maar moeten zichtbaar worden in de levensstijl van de kerk. De lokale gemeente is een miniatuur van het Koninkrijk, een plek waar hemel en aarde elkaar raken.

De vroege kerk leefde dit concreet uit. In bijvoorbeeld 1 Thessalonicenzen 1:6-8 lezen we:

"U bent navolgers geworden van ons en van de Heere... zodat u voorbeelden geworden bent voor alle gelovigen... want van u uit heeft het Woord van de Heere luid geklonken." Hun geloof leidde tot navolging, tot voorbeeld, tot zichtbare uitstraling.

 

Conclusie: een zichtbaar volk voor een onzichtbare Koning

De basisfunctie van de kerk is niet primair toerusting van gelovigen of individuele zielenwinning. Het is het collectief belichamen van het Koninkrijk van God op aarde. Een gemeente die leeft onder het koningschap van Jezus, vormt een tastbaar getuigenis van zijn heerschappij. Zij is een heilig volk, geroepen uit de wereld, om in de wereld te leven, maar niet als de wereld – en zo de wereld te veranderen.

De kerk is geen doel op zich, maar een instrument van het Koninkrijk. Hoe zij samenleeft, aanbidt, zorgt, onderwijst en getuigt, bepaalt in hoeverre de wereld in haar het gezicht van Jezus herkent. "Aan uw liefde voor elkaar zal iedereen zien dat u mijn leerlingen bent."(Johannes 13:35)

Dat is de roeping van de kerk: een koninkrijksgemeenschap die Jezus zichtbaar maakt, tot Hij komt.